Weer op plaats van bestemming: overwegend bewolkt, 33 graden
Weer thuis: zon en heet, 29 graden

Ben je al een beetje moe van Florence, alle kerken, gebouwen en musea? Alle fresco’s en de hele Renaissance? Ik wel een beetje, maar dat komt ook doordat ik meer lees en bekijk dan waar ik hier over schrijf. Het zit er bijna op, nog even doorzetten 🙂 Ik heb het beste en mooiste tot het laatst bewaard. Eigenlijk waren dit twee dagen, want ik wilde nog zo veel zien, maar wilde niet nog meer stukjes over Florence typen. Het lijkt me duidelijk dat Florence een van mijn favoriete steden is.

OrsanMichele
Toen ik gisteravond nog even door mijn foto’s ging kwam ik een aantal foto’s tegen van beelden in nissen aan een gevel. Ik had geen idee waar ik die foto’s had genomen en behalve Firenze stond er geen omschrijving bij. Internet was weer eens de redder in nood want je kan ook met fotoherkenning zoeken en daarna kwam ik ook een artikel tegen op Ciao Tutti en toen wist ik het: het was de kerk Orsanmichele en die stond nog op mijn lijstje. De Orsanmichele ziet er totaal niet uit als een kerk, het is namelijk een rechthoekige doos met drie verdiepingen zonder toren of koepel. En de naam vind ik ook vrij bizar.

Die naam komt van de oorspronkelijke kapel die op die plak stond, San Michele in Orto (St. Michael in de tuin). Deze kapel stond midden in de moestuin van een benedictijnenklooster. De kapel werd in 1240 waarna er op die plek een graanbeurs werd gebouwd. In 1291 werd de Broederschap van Orsanmichele opgericht ter ere van een Maria-paneel dat aan een pilaaren van de graanbeurs hing en dat wonderen zou hebben verricht. De graanbeurs werd verwoest door brand en in 1ussen 1337 en 1357 werd het huidige pand gebouwd, een loggia met daarboven twee verdiepingen om graan op te slaan. In 1367 werden de bogen van de loggia afgesloten, dii is nog duidelijk zichtbaar, en werd de benedenverdieping een kerk. De binnenkant ziet er iets meer uit als een kerk dan de buitenkant. Op de gewelven en muren staan allemaal fresco’s die in de 19e eeuw werden gevonden onder een laag witkalk. Schande! En het tabernakel vond ik ook heel mooi. Het meest indrukwekkende aan de kerk bevindt zich aan de buitenkant: Daar zijn allemaal nissen met beelden van heiligen gemaakt door onder meer Donatello en Ghiberti. De beelden die er staan zijn, uiteraard, replica’s, maar de originele beelden kan je ook zien want die staan op de bovenverdiepingen. Vanaf het dak heb je een ontzettend mooi uitzicht over de stad.

Badia Fiorentina
Nog een plek die ik volkomen vergeten was was Badia Fiorentina. Ik heb ook nooit van iemand gehoord dat ze er geweest zijn en er is ook niet veel informatie over te vinden op internet terwijl het het oudste benedictijner klooster in Florence is. Een site verwelkt zelfs dat het de oudste kerk is en dat kan wel kloppen maar er is door de eeuwen heen zoveel aan verbouwd dat ik dat niet durf te zeggen. De naam vond ik wat verwarrend, maar badia betekent abdij.
Het klooster werd in 978 gesticht door de hertogin van Toscane ter nagedachtenis van haar man. Vanaf 1071 kwam er een hospitaal in het klooster. In 1285 werd het klooster flink verbouwd door Arnolfo di Cambio. In 1432 wilde Cosimo I de’ Medici het klooster uit laten breiden tot aan Piazza della Signoria door Brunelleschi, maar de monniken wilden dat de uitbreiding aan de westzijde, waar al aan begonnen was, werd voortgezet. Tussen 1627 en 1631 werd het weer grondig verbouwd, ditmaal in Barok-stijl. De campanile (klokkentoren) werd tussen 1310 en 1330 gebouwd.
Hoogtepunten waren voor mij Filippo Lippi’s schilderij De verschijning van de Madonna aan Sint-Bernard en het klooster Chiostro degli Aranci dat zo heet omdat de monniken daar sinaasappels kweekten en waar hele mooie fresco’s te zien zijn. In het Uffizi hangt een veelluik van Giotto, Polittico di Badia, dat ik ook erg mooi vond, maar dat is dus niet meer te zien in de Badia Fiorentina en het heeft daar waarschijnlijk sowieso niet erg lang gehangen.

Santa Croche
Lievelingskerk nummer twee is de Santa Croche. Ligt aan een groot plein en daardoor lijkt hij nog groter dan hij is. Grootste Franciscanerkerk ter wereld.
De bouw van de kerk begon in 1294 op de plaats van een oudere franciscaner kerk. Deze kerk is gebouwd door Arnolfo di Cambio die ik al een aantal keer tegenkwam en ik ga hem nog een keer tegenkomen. Ik ben al een tijdje geen legendes aangetroffen, maar hier is er een: de kerk die op deze plek stond werd in 1222 gesticht door Franciscus van Assisi zelf. De Santa Croche moest groter worden dan de Santa Maria Novella en dat is gelukt De Santa Maria Novella is 99.20 meter lang, 28.20 meter breed en de Santa Croche is 114,45 meter lang en 38 meter breed. In 1385 was de kerk gereed.
In 1560 werd de kerk, in opdracht van van Cosimo I de’ Medici, ingrijpend gerestaureerd door Giorgio Vasari. Hierbij gingen wel veel kunstwerken in het interieur verloren.
De façade en campanile zijn uit de 19e eeuw.
In 1966 raakte de kerk ernstig beschadigd door de overstroming van de Arno. Hierbij stroomde veel water, modder en olie de kerk in en raakte veel in de kerk beschadigt, waaronder de fresco’s. Het duurde jaren om het te restaureren. In oktober 2017 kwam een deel van het plafond naar beneden. Deze kerk heeft niet veel geluk.
Vanbinnen is de kerk niet alleen groot, maar ook groots! Er is ongelooflijk veel kunst, praalgraven, middeleeuwse grafstenen, kapellen en glas-in-loodramen. Op de Engelse wikipediapagina staat de hele lijst. Het meest indrukwekkend vond ik het klooster naast de kerk. Het complex is groot en toen ik er echt was de beschadigingen van de overstroming nog te zien waren en fresco’s niet waren hersteld.

Loggia del Pesce
Toen ik in Florence was besloot ik , na een dag musea en kerken voor het eten een stukje te gaan lopen, alsof ik dat niet genoeg deed daar. Ik wilde even weg van de mensen en toeristische plekken en toen kwam ik bij de constructie op de foto hiernaast. Ik had werkelijk geen idee wat het was. Ik vond het een beetje op een markthal lijken, maar dan heel smal. Na zoeken bleek ik het bij het juiste eind te hebben. Het is de Loggia del Pesce en het was de plek waar oorspronkelijk de vismarkt werd gehouden. Het werd gebouwd door Giorgio Vasari in opdracht van Cosimo I de’ Medici.

Palazzo Medici-Riccardi
Volgens mij ben ik de afgelopen in geen enkel palazzo of woning van rijke Florentijnen geweest, maar er is er een die ik niet kon overslaan en dat is het Palazzo Medici-Ricardi, het huis van de belangrijkste familie in Florence. Het heet Medici-Riccardi omdat het in1659 verkocht werd aan de familie Riccardi. Het palazzo werd gebouwd door Michelozzo di Bartolomeo in opdracht van Cosimo de’ Medici de Oude. De buitenkant is vrij simpel, maar het palazzo is wel groter dan andere palazzi uit die tijd en de binnenkant is waanzinnig! Het is rijkgedecoreerd met cassettenplafonds en wanttapijten (Salone Carlo VIII) en plafondschilderingen en goud (Galleria degli Specchi). Het allermooiste is Cappella dei Magi, waarvan de muren bijna helemaal bedekt zijn met fresco’s van Benozzo Gozzoli. De kapel is best klein, er konden geloof ik 10 mensen in maar het hoefde ook niet groter te zijn want het was een privékapel. De fresco’s in de kapel zijn zo ontzettend mooi dat een boekje over de kapel in de museumwinkel heb gekocht. Nu staat alles op internet, maar 20 jaar geleden was dat nog een stuk minder. Ik ben heel blij dat ik de YT-filmpjes van Rocky’s Italy vond zodat ik de kapel in zijn geheel kon bekijken en hij verteld ook alles wat je moet weten van de fresco’s. Ik wou dat ik zijn kanaal eerder had gevonden want er staan aardig wat filmpjes op van plekken waar ik al geweest ben. Als ik een dag in de Cappella dei Magi zou moeten doorbrengen zou ik daar helemaal niets op tegen hebben.
Het is maar goed dat ik het palazzo virtueel bezocht want op de site stond dat de lift het niet doet.

Duomo
En dan nu de beroemdste kerk van Florence en misschien zelfs van Italië: Santa Maria de Fiore, ofwel de Duomo. De Duomo is een bizar grote kerk. Even in vergelijking de Santa Croche is 114,45 meter lang en 38 meter breed, de Notre-Dame in Parijs is 135 meter lang en 69 meter breed en deze kathedraal is 153 meter lang en 90 meter breed.
In 1296 besloot het stadsbestuur van Florence dat er een nieuwe kathedraal gebouwd moest worden op de plek waar de San Reparata kathedraal stond. Arnolfo di Cambio.(daar hebben we hem weer) kreeg hiertoe de opdracht. De dom moest veel groter worden dan die van rivalen Siena en Pisa. De Duomo werd rond de Santa Reparata gebouwd, dus moest men om de oude kerk te bezoeken eerst door de façade van de nieuwe lopen. In 1310 kwam de bouw stil te liggen omdat De Cambio overleed .In 1349 werd de bouw hervat. Toen de kathedraal in 1375 bijna af was werd de Santa Reparata afgebroken. Rond 1380 was de kerk af er ontbrak alleen nog een ding: de koepel. Er was niemand die de koepel kon bouwen dus werd er in 1418 een wedstrijd uitgeschreven. Brunelleschi won deze wedstrijd en hij kreeg in 1420 opdracht de koepel te bouwen. Zijn bouwmethode was revolutionair en hij bouwde de koepel ook nog eens in slechts 10 jaar. Ik snap niets van bouwtechnieken, maar er staan op YT fimpjes over hoe de koepel gebouwd is, Het is nog steeds de grootste gemetselde koepel ter wereld.
Ik vond de gevel en façade van de Duomo prachtig maar ik vond de binnenkant een beetje tegenvallen.

De laatste keer dat ik in Florence was zat ik in een B&B in een straatje naast de Duomo. Ik kon de kerk net niet vanuit mijn raam zien, maar als voor de deur stond zag ik hem wel.

Op mijn foto’s is niet goed te zien hoe groot de Duomo is, maar op deze foto zie je dat wel.

Battistero San Giovanni
Wat mij betreft is het baptisterium (doopkapel) het allermooiste gebouw in Florence. Het wordt vaak in een adem genoemd met de Duomo en uiteraard hoort het bij de kathedraal maar ik vind dat het meer aandacht verdient. De doopkapel is wat ouder dan de kathedraal. In 1059 werd de eerste steen gelegd, in 1150 werd de lantaarn geplaatst en in 1228 was het gebouw voltooid. Veel Renaissance architecten hebben zich door het baptisterium laten inspireren bij de bouw van kerken in Florence.
De façade is vrij simpel, rechthoekig en versierd met zwart-witte geometrische patronen. Soortgelijke patronen zijn terug te vinden aan de binnenkant. De muren zijn aan de bovenkant rijker versierd, eerst in zwart-wit en daarna met gekleurde mozaïeken. Het mozaïek in de koepel vond ik echt absurd mooi. Een van de zwarte afbeeldingen op de wand viel mij meteen op toen ik er voor het eerst was, namelijk dat zonmotief op de foto hieronder. Het duurde 22 jaar, maar inmiddels staat het op mijn been getatoeëerd.
Tussen de 14 en 16 eeuw werden er drie sets bronzendeuren toegevoegd aan het gebouw. Voor de noordelijke deuren werd in 1401 een wedstrijd uitgeschreven. Lorenzo Ghiberti won het uiteindelijk van onder andere Filippo Brunelleschi en Jacopo della Quercia. De deuren bevatten 28 panelen met 20 gebeurtenissen uit het leven van Jezus, gevolgd door afbeeldingen van 4 evangelisten en 4 kerkvaders. De lijsten rondom bevatten afbeeldingen van dieren en tussen de reliëfs plaatste hij hoofden, waaronder een zelfportret. De deuren werden in 1424 in gebruik genomen. De oostelijke deuren zijn het beroemdst en staan ook wel bekend als de Paradijsdeuren. Deze deuren zijn ook gemaakt door Lorenzo Ghiberti en bevatten tien panelen: de zondeval, Kaïn doodt Abel, Noachs dronkenschap, Abraham en het offer van Isaak, Esau en Jacob, Jozef verkocht als slaaf, Mozes ontvangt de stenen tafelen, de val van Jericho, de strijd tegen de Filistijnen en Salamo en de koningen van Scheba. Overigens zijn dit, uiteraard, niet de de echte deuren (die staan in het museum) maar dat maakt ze niet minder mooi.

Ondanks dat het centrum van Florence maar klein is staat het zo ramvol kerken, palazzi en andere belangrijke en mooie gebouwen dat ik zelfs na vier dagen een heleboel niet heb gedaan. Ik ben niet naar Palazzo Strozzi, de Bargello, de San Salvatore in Ognissanti, Piazza della Repubblica of Casa Buonarotti geweest, ik het zwijntje op Piazza Mercato Nuovo niet geaaid zodat ik nog een keer terug zou komen, ik heb het niet over Galileo Galilei of Dante gehad, ik ben niet langs de wijnluikjes gegaan en ik heb geen pasta met truffel gegeten, zoals de laatste keer. Dus ik zal toch nog een keer terug moeten komen, ondanks dat dus dat zwijntje niet heb geaaid.

Eten
Ik wilde vandaag focaccia bakken maar ik vond het veel te warm om de oven aan te zetten dus deed ik dat niet. Focaccia is ook helemaal niet Florentijns, het komt oorspronkelijk uit Ligurië, en het is sowieso aan te raden om uit te wijken naar andere regio’s voor brood want echt Florentijns brood is niet te eten omdat er zit geen zout inzit. In de 12e eeuw had Florence een conflict met de havenstad Pisa waarna Pisa een zoutblokkade opwierp en Florence dus brood zonder zout moest bakken en dat doen ze nu dus nog steeds. Overigens is het niet helemaal zeker dat dit de reden is, het kan ook zijn dat Florence hoge belasting had doorgevoerd op zout, maar het klinkt plausibel en ze moeten toch iemand de schuld geven.
Ik maakte dus geen focaccia, maar eet vanavond gewoon desembrood met Italiaanse vleeswaren en een salade met tomaat, mozzarella en artisjokkenharten.