Weer op plaats van bestemming: overwegend bewolkt, 21 graden
Weer thuis: zonnig, 23 graden
Volgens mij had ik min of meer beloofd om hier gisteren terug te komen, maar het is dus een dag later geworden, maar ik heb de afgelopen dagen behoorlijk wat gelezen op internet en in het boek Bretagne, kleine atlas voor hedonisten. Ik weet inmiddels zo’n beetje waar ik naartoe wil en dat is behoorlijk wat en ik wil ook nog meer lezen over de geschiedenis van Bretagne. Vandaag ben ik nog niet echt op reis want ik wilde een kleine introductie over Bretagne schrijven en ik ben de intocht van Sail Amsterdam aan het kijken. Ik ben sinds de 1990, volgens mij, naar alle edities geweest (niet naar de intocht, die heb ik alleen in 2005 gezien) en dit jaar beleef ik het vanaf de bank.
Net kwam de Belle Poule langs, een Franse schoener, opleidingsschip van de Franse marine met als thuishaven het Bretonse Brest.
Ik begin in het zuidoosten en ga de kust langs naar het noordoosten, van La Roche-Bernard naar de Mont-Saint-Michel. Soms ga ik een stukje het binnenland in, maar het echte binnenland sla ik over. Soms blijf ik een of twee dagen op een plek, soms doe ik meerdere plekken op een dag en soms sla ik of meerdere dagen over, maar ik deze etappe af want ik vind Bretagne heel fascinerend en dat vind ik al hel lang.
Bretagne was mij eerste vakantie in het buitenland toen ik iets van 2 jaar oud was, maar de fascinatie is begonnen toen we er in mijn tienerjaren, ik geloof dat ik 13 was, weer op vakantie gingen. Ik vond de stadjes en dorpjes mooi en de natuur machtig, ik vond de combinatie van het katholicisme en de Keltische erfenis erg interessant en ik vond de eigen identiteit, het is Frans, maar ook weer niet, opvallend. De laatste keer dat ik in Bretagne was is alweer 33 jaar geleden. Ik had plannen om een jaar of acht geleden terug te gaan, maar dat is er niet van gekomen. MS gooide roet in het eten. Maar nu ben ik er alsnog.
Bretagne is heel divers. Er zijn steden, dorpen, natuurgebieden, stranden en eilanden en ik ga het zien.
Tijdens de vakantie in 1992 heb ik veel mooie foto’s gemaakt en als ik zin, puf en tijd heb zal ik die scannen zodat ik ze hier kan gebruiken.
Vlag
Misschien heb ik het helemaal mis, maar volgens mij is de vlag van Bretagne de bekendste regionale vlag van Frankrijk. Hij is natuurlijk ook vrij herkenbaar zwart-wit en qua opmaak een beetje zoals de vlag van de VS en net als die vlag hebben de streepjes en kruisjes hier ook een betekenis. De vlag van Bretagne bestaat uit negen zwarte en witte horizontale strepen, waarvan de witte iets hoger zijn dan de zwarte. Links bovenin staan elf hermelijnstaarten. In het Bretons wordt de vlag wordt Gwenn-ha-du genoemd, wat wit en zwart betekent.
Ik heb jaren het kruisje met de hermelijnstaart aan een ringetje in mijn oor gehad.
Niet op de vlag, maar wel een bekend Keltisch symbool dat veel in Bretagne wordt gebruikt is de triskel. Mijn eerste tatoeage was van een triskel. Die tatoeage heb ik niet meer, daar zijn bloemen overheen gezet, maar ik heb een paar jaar geleden wel een nieuwe triskel op mijn pols laten zetten.
Identiteit
Bretagne is het schiereiland van Frankrijk, de meest westelijk gelegen provincie. Ik heb heel erg de neiging om hier een uitgebreid epistel te schrijven over de geschiedenis van Bretagne, maar ik weet niet meer dan er op wikipedia staat dus verwijs ik graag daarnaartoe. En ik zal waarschijnlijk de komende weken wel het een en ander over de geschiedenis vertellen. Wat ik wel even kwijt wil is dat Bretagne heel lang onafhankelijk is geweest, het werd pas deel van Frankrijk na de Franse Revolutie.
Bretagne werd bewoond door Galliërs (Kelten), Romeinen, Engelsen en Welsh, Noormannen en uiteindelijk werd het dus deel van Frankrijk. Bretagne was een apart stukje tussen land en zee en tussen Engeland en Frankrijk. Bretagne heeft nog steeds heel erg een eigen identiteit en ook een eigen taal. Bretons is een Keltische taal die verbonden is met de Britse Keltische talen.
Bretagne bestaat uit vier departementen Morbihan, Ille-et-Vilaine, Finistère en Côtes-d’Armor en tot 1941 Loire-Atlantique ook deel uit van Bretagne en vaak wordt dat nog zo gezien. Ik twijfelde ook of Nantes nu wel of niet in Bretagne ligt. Niet dus.
Rennes is de hoofdplaats van de regio Bretagne en dit is de enige plek in het echte binnenland van Bretagne die ik zal bezoeken. Andere belangrijke steden zijn Brest, Vannes, Quimper en Saint-Malo en daar ga ik ook zeker naartoe. Andere plekken die op mijn lijstje staan zijn onder meer Pont-Aven, Douarnenez, Locronan, Dinan, Dinard en ik ga ook zeker naar de eilanden Belle-île-en-mer, Île de Batz en natuurlijk Mont-Saint-Michel.
Kerken en calvaires
Vanaf de 4e eeuw werd Bretagne gekerstend. Het christendom heeft een grote invloed gehad op de Bretonse cultuur en tradities, maar veel van de oude heidense gebruiken werden opgenomen in het Bretonse christendom. Uiteraard staat in elke stad en in (vrijwel) elk dorp in Bretagne een kerk en voor veel kerken staat een calvaire. Een calvaire is een stenen blok waarop scènes uit de kindertijd en het lijden van Christus zijn afgebeeld. Dit is typisch Bretons en stamt uit de late middeleeuwen.
Vuurtorens
Bretagne heeft veel kust dus ook veel vuurtorens. Ik ga proberen de mooiste te vinden en een aantal te bezoeken. Ik houd van vuurtorens.
Menhirs en dolmens
Dolmens en menhirs worden vaak in een adem genoemd maar het zijn verschillende dingen. Ze zijn wel beide tussen 5000 en 3000 voor chr. gebouwd door prehistorische bewoners van vooral Zuid-Bretagne. Dolmens zijn grafkamers en ondanks dat ze er anders uitzien dan de hunebedden hier in Drenthe zijn ze daar wel mee te vergelijken. Menhirs zijn stenenrijen te vergelijken met het Engelse Stonehenge en deze werden waarschijnlijk gebruikt voor sjamanistische rituelen. Vroeger dacht ik altijd dat deze bouwwerken gemakt waren door de Kelten, maar die kwamen pas rond 500 voor chr. De Kelten maakten er wel gebruik van, vooral van de menhirs.
Het weer
Ik houd van het weer in Bretagne, het is er een stuk koeler dan in het zuiden en binnenland van Frankrijk en het lijkt wel een beetje op het weer aan de Nederlandse kust. Het kan er flink waaien en het regent er soms. In Frankrijk zeggen ze gekscherend dat het in Bretagne maar twee keer per jaar regent, twee keer zes maanden, terwijl ze in Bretagne zelf zeggen dat het meerdere keren per dag mooi weer is. Het is maar hoe je het bekijkt.
Sites die ik veelvuldig zal gebruiken:
Wikipedia
https://www.bretagnevoorbeginners.nl/
https://www.bretagne-vakantie.com/
Films die ik kan kijken
Portrait de la jeune fille en feu
Un long dimanche de fiançailles (dvd)
Çonte d’été (dvd)
L’attachement (draait nu, ik ben gisteren geweest)
Hors-saison (draaide vorig jaar)
Les Galettes de Pont-Aven (Netflix)
Boeken die ik kan (her)lezen
Het hotel aan het eind van de wereld van Nina George
Zomerwind van Nina George
Commissaris Dupin en de dode in Pont-Aven van Jean-Luc Bannalec
Als je het licht niet kunt zien van Anthony Doerr
Het geheime leven van Henri Pick van David Foenkinos
Spiegels van Bretagne van Gert-Jan van Ballegooijen
Muziek
Eind jaren 90 had de Bretonse rapgroep Manau een hitje met het nummer La Tribu de Dana en dat is mijn oorwurm de komende weken.
Eten en drinken
De komende tijd staat weel veel vis en schelp- en schaaldieren op het menu en crèpes, galettes en artisjokken, maar ik kan vast nog meer Bretonse gerechten vinden. Maandag at ik in elk geval al sint-jakobsschelpen en ik heb nog crabpoten in de vriezer.
Verder kan ik eindelijk eens kouign-amann bakken, heb ik gisteren de ingrediënten gekocht om caramel au beurre salé te maken en Bretonse koekjes hebben ze gewoon in de supermarkt. Ik moet alleen nog een flesje cider kopen.
Er zijn nog wat andere dingen die (voor mij) typisch Bretonse zijn
Bretonse trui (ik heb net een nieuwe gekocht), Asterix en Obelix, Bécassine (een strip met een Bretons boerinnetje), zout uit Guérande (eigenlijk dus niet Bretagne, want Loire-Atlantique) en blauwe hortensia’s
Eten
Vanavond at ik escalope panée (schnitzel) met Franse frites en tomatensalade, niet heel Bretons maar wel heel lekker en lekker makkelijk.
Vandaag gebruikt
Sites
https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_Bretagne
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bretagne_(regio)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Vlag_van_Bretagne
https://www.bretagnevoorbeginners.nl/
https://www.bretagne-vakantie.com/
https://www.bretagne.nl/geschiedenis/
Aan het lezen
Het hotel aan het eind van de wereld van Nina George
Van achter de geraniums 